Notatka 17 Moje piękne miasto?

Bilbord, który zagotował mi krew.

Nie. Moje miasto mogłoby być piękne.

Odbyta w środę przechadzka uliczkami Zawodzia-Dębie i Starego Miasta spowodowała u mnie szczękościsk i zaciskanie pięści. Ile domów zamieniło się w ruinę, ile ruin już wyburzono, ile ma tabliczkę "zagrożenie budowlane" "do rozbiórki". Tak, wiem. Wywłaszczenia, część właścicieli unicestwiona holokaustem lub wygnana w 68 roku. Powojenne traktowanie kamienic jako niepotrzebnego świadectwa minionego ustroju, celowe obtłukiwanie tynków gdy pojawiał się pojedyńczy ubytek, brak remontów, ochocze burzenie, które jednak do cholery trwa do dzisiaj. Uff.
A i sama wojna. Prywatnie uważam 16.01.1945r. dzień wyzwolenia Cz-wy za dzień roztrzaskania miasta. Ilość tzw. plomb w alejach o tym mówi. Zwłaszcza że tuż za granicami miasta zaczęły się gwałty i rzezie w Poczesnej - autobusy miejskie tam jeżdżą.
No i co z tego, że częstochowskie budowle są trudne do konserwacji? Wapień plus nieliczne cegły łatwo się niszczą pozbawione dbałości. Jak perły lśnią wyjątki, gdy komuś się chciało. Lśnią, a sąsiedzkie place straszą stertami porośniętego zielskiem gruzu, lub walącymi się ścianami bez okien, drzwi, schodów, dachu.. A tyle się pieprzy o braku mieszkań.

To widok tak częsty, że aż nudny

To co jest budowane na pustych placach, nie budzi mojego zachwytu. Bez polotu, bezosobowe, często zaczęte i  nigdy nie skończone. Apartamenty,  jak z koziej  dupy trąba.  To prawda, w takich walących się kamienicach rzadko mieszka elita. Ale ta nieelita ma dzieci. Nie widzę skutecznych działań które zmieniły by powtarzanie przez dzieci trudnego losu rodziców. Raczej się czeka, aż już zupełnie nie będzie nikogo stać na czynsz i wtedy proszę państwa eksmisja i burzymy.

 

Tak wygląda piękna Cz-wa, nawet nie od zaplecza. To czerwone to zaczęta i nie skończona budowa. Już rudera do rozbiórki, nie do kończenia.

ta rudera ma mieszkańców.

Jaka potworna kolejka do punktu wydawania ciepłych posiłków. Ręka mi zadrżała, nie zrobiłam zdjęcia.
Ale ja tu o urodzie miasta piszę. Którą się to miasto chwali tak, jakby było to coś  oczywistego. Przyznaję, niektóre wyburzenia historycznych, przedwojennych obiektów mają sens. Takim sensownym wyburzeniem było zlikwidowanie muru grodzącego teren należący do kolei przy Piłsudskiego. Mur pamiętał rozbiory, ale zburzenie go spowodowało otwarcie widoku na kamienice-równolatki muru.
Ulica nabrała rozmachu, z ciasnego zaułka zrobił się przestronny kawałek miasta, o wiele estetyczniejszy. Ale czemu niby ma służyć zniszczenie całych kwartałów starych dzielnic mieszkalnych nie pojmuję. Ile jeszcze Biedronek i Lidli planują tam wcisnąć, ile szklano-betonowych sztamp? W świetle takiego wandalizmu zaczynam wątpić czy numer z murem był celowy.- możliwe, że nie chciało im się go naprawiać - prościej i zgodnie z tradycją było go zburzyć.

A przecież stare budowle stanowią o estetyce miasta. Są świadectwem nie tylko jego historii, ale także stosunku władz miasta do jego mieszkańców. Tak, także tych meliniarzy. Nie ma się co krzywić. Każdy w swoim drzewie genealogicznym ma ludzi którym niechętnie podałby rękę, a jak się pogrzebie wystarczająco głęboko to się i ludożercę znajdzie. A meliniarze mają dzieci.. Ta.. pięćset plus. Dają dzieciom, czy rodzicom, co? Cholera, znowu mnie znosi... Meliniarze są drobną choć najbardziej  widoczną składową masy ludzkiej zamieszkującej stare domy. Ta masa, ci ludzie żyją inaczej niż mieszkańcy bloków, strzeżonych zamkniętych osiedli, szeregówek czy wypasionych willi. Znają się, i wszystko można o nich powiedzieć ale nie to że są dla siebie nierozpoznawalną masą. Tak, są kamienice wykupione lub odzyskane od miasta przez mieszkańców. Kwitną, turystów można oprowadzać, nie ma wandalizmu, ruiny i brudu. Odchuchany każdy drobiazg, od żeliwnych krasnali-odbojników (dziwne, żaden złomiarz ich nie ukradł) po zadbanie o zieleń. Czy to coś mówi władzy? Czy wystawca powyższego bilbordu spojrzał na moje miasto nie z lotu ptaka? Przypatrzył się dokładnie temu czym się chlubi? Wątpię.

I to głupie i nieodpowiedzialne zarządzanie zabytkami. Budynek niszczeje przez pięć już lat bez wysiedlonych  mieszkańców i instytucji. O Domu Księcia mowa, a to największa w Polsce kamienica czynszowa zbudowana pierwotnie jako pałac księcia Mikołaja Romanowa w 1912 roku. Krótko potem przebudowany na kamienicę czynszową. Kolejna rudera, a mógłby być klejnot.

Widok kiedyś i ostatnio, poniżej to samo w odwrotnej kolejności.

Ja, od czterdziestu lat blokers nie wiem co mogę zrobić by ocalić stare miasto i stare kamienice..  Te zagrzybione domy, walące się i zaniedbane. Dzielnice zarosłe brudem, z ulicami  pełnymi dziur, zasmarowane do niemożliwości fatalnymi graffiti. Patrzyłam na powiewające porozpinane prania,  kobiety rozmawiające przy rozrosłej gruszy, młodzików grzebiących przy rowerach, dzieci z wrzaskiem bawiące się w coś ganianego. Plastikowe  okna wstawione w obłupane z tynku mury, róża wsadzona przy zewnętrznych schodach  do zamieszkałej nadbudówki nad garażami, pracowicie sklecona ławka z daszkiem z pleksy. Obudowa podwórkowego kranu  z zielonym ogrodowym wężem, przy murach powojnik, piwonie i mała ławka. Na ławce babcia. Życie ze starego miasta jeszcze nie uciekło.
Ale ilość ruder, ruin, placów z zarosłym i świeżym gruzem przeraża. Te puste witryny sklepików, gdzie nie ma już nawet kartki "do wynajęcia", porozwalane krzywe chodniki, zabite zgrzybiałymi dechami okna.. Stare miasto umiera.

A władze chlubią się zamówionymi  przez siebie graffiti. O tym będzie szerzej, bo miasto graffiti stoi. Na razie przedstawienie dzieł ostatnich, chluby najnowszej. Tym się miasto chwali.

Mural na bocznej ścianie kamienicy, brzydko mi się kojarzący z dziełem sztuki mimowolnej, powstałym po wyburzeniach. Patrz zdjęcie nr 2. Za autoreklamę firmy freskującej miasto zapłaciło, bo firma znana. Monserra Rust, cóś takiego

Chwali się też dziełem powstałym na zamówienie właściciela odzyskanej kamienicy, zegarmistrza że że starej cz-wskiej rodziny. Dzieło nosi tytuł "Władca czasu" i jest gigantycznym muralem zdobiącym boczną ścianę kamienicy. Jest barwne, i z przyjemnością dużą patrzę nań będąc dwa razy dziennie od poniedziałku do piątku w okolicach dworca.

Władca czasu, gdzieś tak jedna trzecia. Poniżej projekt - nie da rady zrobić zdjęcia całości. Autor Tomasz Sętowski. 

Ale to nie dbałości i poczuciu estetyki władz Cz-wa zawdzięcza ten mural, tylko szaleństwu pewnego zegarmistrza. Nie jest on zresztą zgodny z brakiem szacunku dla czasu minionego  i jego pozostałości przejawianego przez władze miasta, zwłaszcza te byłe. Nie mam złudzeń, Cz-wa prowincjonalnieje do reszty. Niewielki budżet miasta nie pozwoli na ratowanie wszystkiego, rozkład poszedł za daleko.
Pozostaje jeszcze do omówienia sprawa obiektów poprzemysłowych, trupów kompletnych, zarówno po czasach komuny jak i o wiele lat starszych. Zabytków, jak np. stary browar, budynków upadłej Ceby, Wełnopolu. Śladów po bogatym życiu gospodarczym miasta, też minionym. I sprawa traktowania pozostałości po rodzinach przedsiębiorców i ich życiu prywatnym, czyli przedwojennych willach, także pozostałości po cz-wskich znakomitościach i  po  wielokulturowości miasta. Zostawię na razie temat, bo mnie zadusi. Porcjami być musi. Poniżej nieistniejący już nielegalny mural o tytule "Władcy czasu". Powstały na przełomie tysiącleci na terenie trupa przemysłowego, z rąk anonima, chluby i zmory miasta. Pseudonim "złowiek XXI". Pełna entropia.

Władcy czasu.   Autor Złowiek XXI, zmora i chluba miasta

Puszczała parę pozdrawiająca Cię Czytaczu

R.R.